مشاوره و معاینه قبل از بارداری
اهمیت معاینات و مشاوره های قبل از بارداری
اقدام به باردار شدن یکی از تصمیمات مهم زوجهای جوان می باشد که زندگی آنها را کاملا تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به ایجاد تغییرات مهمی در زندگی آنها می شود. برهمین اساس، داشتن آگاهی و آمادگی پیش از اقدام به باردار شدن می تواند یک امر بسیار ضروری باشد. اقدامات قبل از باردار شدن شامل یک سری معاینات، آزمایشات و مشاورات پزشکی است که توسط متخصص زنان و زایمان انجام و زوجین را از نظر فیزیکی و روحی برای بچه دار شدن آماده می کند. انجام این اقدامات، نقش موثری را در ایجاد یک بارداری سالم، راحت و به حداقل رساندن مشکلات در دوران بارداری ایفا می کند. زمان انجام این معاینات و آزمایشات باید حداقل سه ماه قبل از اقدام به بارداری باشد.
اهداف کلی انجام معاینات و مشاوره های قبل از بارداری
• ایجاد آمادگی در زوجین از نظر فیزیکی و روحی برای بارداری و قبول مسئولیت ها و تعهدات فرزنددار شدن.
• حفظ و افزایش سطح سلامتی مادر در زمان بارداری، زایمان و پس از زایمان که نقش مهمی در پیشگیری عوارض ناشی از بارداری و مرگ و میر مادران دارد.
• حفظ سلامتی کودک در دوران بارداری و به دنیا آمدن یک کودک سالم. (این امر با پیشگیری از ناهنجاریهای جنین صورت پذیر است)
• شناسائي بيماري هاي پنهان و مشكلات ژنتیکی در زوجين و انجام اقدامات لازم برای درمان آنها.
• جلوگیری از سقط جنین، مرگ و میر در نوزادان و تولد نوزادان نارس یا زایمان های زودرس.
مراجعه به متخصص زنان و زایمان قبل از بارداری
درهنگام مراجعه به پزشک، متخصص با انجام یک سری اقدامات روتین که شامل پرسش سوالات خاص، انجام معاینات پزشکی و نوشتن یکسری آزمایشات مربوط به بارداری سالم است، به یک سابقه پزشکی از فرد دست می یابد. متخصص با بررسی آنها با مشکلات احتمالی که ممکن است مادر و جنین را در دوران بارداری تحت تاثیر قرار دهد آشنا می شود و به درمان آنها و آگاه سازی فرد می پردازد. همچنین اگر فرد دارای سوالاتی در زمینه بارداری خود باشد می تواند برای رفع ابهام، آنها را با متخصص در میان بگذارد. در ادامه با اقدامات مربوطه آشنا خواهید شد.
پیشنهاد اولیه در مورد مشاوره ها و معاینات قبل از بارداری این است که زوجین با یکدیگر همراهی کامل داشته باشند. با یکدیگر تصمیم به فرزنددار شدن بگیرند و از نظر روحی و روانی آماده باشند. همچنین بهتر است در کنار معاینات خانمها توسط متخصص زنان، آقایان توسط یک متخصص اورولوژیست در مورد مسائل مربوط به مردان، مانند مشکلات احتمالی بیضه و اسپرم و عفونتهای جنسی و ادراری مورد معاینه قرار گیرد.
پرسش های قبل از بارداری
متخصص برای آشنایی با سوابق زندگی و پزشکی فرد یک سری سوالات را از مراجعه کننده می پرسد که شامل موارد زیر هستند:
• سن فرد
• سلامت عمومی و سبک زندگی
• شغل خانم در صورت اشتغال
• میزان انجام ورزش
• عادات غذایی
• وضعیت روحی و عاطفی
• روند چرخه قاعدگی فرد
• سوابق بیماری های ژنتیکی در خانواده خانم و همسرش
• سوابق بیماری هایی مانند: دیابت، صرع، ناراحتیهای قلبی و…
• سوابق آلرژیکی
• مصرف داروهای خاص توسط فرد
• سوابق بارداری یا سقط جنین
• سوابق جراحی
• مصرف دخانیات و الکل
انجام معاینات تخصصی قبل از بارداری
در زمان مراجعه به پزشک، متخصص زنان و زایمان یک سری معاینات تکمیلی برای شما انجام می دهند که شامل موارد زیر می باشد:
• اندازه گیری قد و وزن فرد و تعیین شاخص تودۀ بدنی یا bmi
• اندازه گیری و بررسی فشار خون
• بررسی میزان نبض و تنفس فرد
• معاینات واژن برای بررسی آن از نظر عفونت، زگیل تناسلی، وجود توده یا ضایعه، میزان حسایت به لمس و سایر مشکلات
• معاینات داخلی دستگاه تناسلی به منظور بررسی عفونت ها و کیست ها
• بررسی رحم برای وضعیت مخاط دهانه رحم و همچنین وضعیت خود رحم
• بررسی لگن و وضعیت آن برای تشخیص مشکلات مربوط به لگن
• بررسی غده تیروئید با لمس آن
• معاینه پوست برای احتمال وجود بثورات پوستی
• معاینه شکم برای بررسی میزان اندازۀ طحال و کبد
• معاینه چشم ها برای بررسی احتمال وجود کم خونی
• معاینه سینه ها از نظر وجود توده و یا ترشح
• انجام تست پاپ اسمیر، در صورت نیاز
آزمایشات قبل از بارداری
برای بررسی های بهتر و دقیق تر یک سری آزمایشات توسط متخصص تجویز می شود. توجه کنید که انجام کلیه این آزمایشات لازم و ضروری نیست و پزشک تنها براساس سوابق شما و نتایج بررسیهای خود، تنها برخی از این آزمایشات را تجویز می کند. آزمایشهای قبل از بارداری شامل موارد زیر می باشند:
• غربالگری ژنتیک: نژاد، سوابق خانوادگی و سن عواملی هستند که احتمال متولد شدن نوزاد مبتلا به بیماری های مادرزادی ژنتیکی را افزایش میدهند که کیفیت و طول عمر کودک را تحت تاثیر قرار می دهند. از جمله این بیماری ها می توان به تالاسمی، آنمی سیکل سل، سیستیک فیبروزیس، فنیل کتونوری و… اشاره نمود.
• آزمایشهای تشخیصی عفونتهای جنسی قابل انتقال:این آزمایش ها برای شناسایی بیماری هایی مانند: هپاتیت B، کلامیدیا، سفلیس، HIV و.. صورت می گیرد.
• آزمایش شمارش خون کامل:نتایج این آزمایش به بررسی کامل گلبولهای خون میپردازد و وجود هر گونه کم خونی و مشکل دیگری را مشخص می کند.
• آزمایش بررسی آنتیبادیها: در این آزمایش با بررسی سطح آنتیبادیها، ایمنی فرد در برابر این بیماریها بررسی خواهد شد.
• آزمایش قند خون ناشتا: احتمال ابتلا به دیابت در آن بررسی میشود.
• آزمایش تیروئید: این آزمایش در راستای تشخیص و بررسی مشکلاتی از قبیل کم کاری و پرکاری تیروئید انجام می شود.
• آزمایش تعیین گروه خونی و Rh: این آزمایش برای جلوگیری از احتمال اختلالات خونی مادر و جنین در دوران بارداری انجام می شود.
واکسیناسیون قبل از بارداری
با انجام یک آزمایش خون ساده متخصص تشخیص می دهد در صورت نیاز برخی واکسن ها را برای فرد تجویز کند یاخیر. مهمترین واکسنهای تجویزی عبارتند از:
• واکسن کزاز
• واکسن هپاتیت B
• واکسن سرخجه
• واکسن آبلهمرغان
• واکسن دیفتری و کزاز
• واکسن آنفلوانزا
مصرف مکمل های غذایی و دارویی قبل از بارداری
متخصص در این مرحله با بررسی آزمایشات مربوطه، در صورت نیاز، مصرف برخی مکمل ها را تجویز می کند که عبارتند از:
• اسید فولیک:مصرف آن از برخی از نواقص مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا پیشگیری می کند.
• ویتامین D: این ویتامین نقش مهمی در دوران بارداری ایفا میکند و کمبود آن در دوران بارداری منجر به کمبود کلسیم و منجر به پوکی استخوان مادر، پری اکلامپسیا، کم وزنی کودک هنگام تولد و افزایش خطر ابتلا به تشنجات تتانیک نوزادان می گردد. این ویتامین برای افراد با پوست تیره، افرادی که کمتر در معرض آفتاب قرار دارند، افرادی که رژیم غذایی آنها بدون این ویتامین می باشد و افراد چاق بیشتر توصیه می شود.
• آهن:در نتیجه قاعدگی ماهانه و رژیم غذایی کم آهن، بسیاری افراد دارای ذخایر آهن پایینی می باشند. مصرف آهن و داشتن ذخایر آهن، بدن فرد را برای نیازهای جنین در دوران بارداری آماده می کند.
• کلسیم: سالم سازی استخوانها برای بارداری امری ضروریست. اگر در رژیم بارداری کلسیم کافی وجود نداشته باشد ممکن است جنین از استخوان های مادر کلسیم را جذب کند. در اینصورت مادر میتواند در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار گیرد.
مراجعه به دندانپزشک قبل از بارداری
بارداری مانعی برای درمان های دندانپزشکی نیست اما بهترین زمان برای این مراقبت ها قبل از بارداری است. احتمال تولد نوزاد کم وزن و زایمان زودرس، در اثرعفونت های دهان و دندان وجود دارد. پس مراقبت های دندانپزشکی قبل از بارداری می تواند امری مهم باشد.
پرسش و پاسخ