سرطان تخمدان

سرطان تخمدان چیست؟

تخمدان ها غده های تولید مثل زنان هستند که تخمک تولید می کنند و همچنین مسئول ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون هستند. سرطان تخمدان هنگامی رخ می دهد که سلول های غیر طبیعی تخمدان شروع به تکثیر غیر قابل کنترل می کنند و موجب تشکیل تومور می شوند. در صورت عدم درمان، تومور ممکن است به دیگر بخش های بدن سرایت کند که به آن سرطان متاستاتیک تخمدان یا متاستاز سرطان تخمدان گفته می شوند.

تمام تومورها بدخیم نیستند. تومورهای خوش خیم نیز ممکن است در تخمدان رشد کنند اما برخلاف تومورهای سرطانی به دیگر بخش های بدن سرایت نمی کنند.

انواع سرطان تخمدان و سن ابتلا به سرطان تخمدان

تخمدان از سه نوع سلول تشکیل شده است و هر نوع سلول ممکن است موجب رشد تومورسرطانی متفاوتی شود:

• تومورهای اپیتلیال: حدود 90 درصد سرطان های تخمدان از این دست هستند و بیشتر در زنان یائسه (45 تا 70 سال) شایع هستند. شیمی درمانی علاوه بر جراحی برای درمان این نوع سرطان به کار می رود.
• تومورهای استروما: تومورهای استرومایی از سلول های متصل کننده بافتی ایجاد می شوند که به شکل دهی ساختار تخمدان و تولید هورمون ها کمک می کنند. معمولا تنها یک تخمدان درگیر این نوع سرطان می شود. حدود 5 تا 10 درصد سرطان های تخمدان از این نوع هستند و بیشتر در بین زنان 40 تا 60 ساله شایع هستند. اغلب جراحی تومور تنها درمان لازم است اما اگر تومور در بدن پخش شده باشد، شیمی درمانی لازم خواهد شد.
• تومور سلول های ژرمینال که در سلول های تولید کننده تخمک رشد می کنند. تومور سلول های ژرمینال نادر هستند و تنها شامل 15% سرطان های تخمدان می شود. این نوع سرطان تخمدان در جوانان به خصوص دختران نوجوان رایج است. اگرچه 90 درصد زنان مبتلا به این نوع سرطان به طور موفقیت آمیزی درمان می شوند، بسیاری از این افراد به طور دائمی نابارور می شوند.
• تومورهای متاستاتیک یا متاستاز سرطان تخمدان:تنها 5% سرطان های تخمدان به دیگر نواحی بدن گسترش پیدا می کند که نواحی رایج ابتلا به سرطان شامل روده بزرگ، سینه، معده و لوزالمعده هستند.

توده های خوش خیم و غیر سرطانی تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• آبسه و عفونت
• فیبروم
• کیست تخمدان
• تخمدان پلی کیستیک
• توده های مرتبط با اندومتریوز
• حاملگی خارج رحمی

از میان توده های تخمدان بزرگتر از 4 سانتی متر یافت شده در زنانی که هنوز یائسه نشده اند، حدود 20% سرطانی هستند.
از میان توده های یافت شده در زنان یائسه، حدود 45 تا 50 درصد موارد سرطانی هستند. 

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به سرطان تخمدان

علت اصلی سرطان تخمدان ناشناخته است. عوامل زیر موجب افزایش خطر ابتلای شما به سرطان تخمدان می شوند:

• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان
• جهش ژنتیکی مرتبط با سرطان تخمدان مانند BRCA1 و BRCA2
• سابقه ابتلای به سرطان سینه، سرطان رحم یا سرطان روده بزرگ
• چاقی و اضافه وزن
• استفاده از دارو های درمان ناباروری یا هورمون درمانی
• نداشتن سابقه بارداری
• آندومتریوز
• سابقه کار با پنبه نسوز یا آزبست
• سابقه پرتودرمانی ناحیه لگن
• برخی ویروس ها مخصوصا ویروس هایی که موجب اوریون می شوند

سن بالا نیز یکی از عوامل افزایش دهنده ریسک ابتلا به سرطان تخمدان است. بیشتر موارد سرطان تخمدان پس از یائسگی رخ می دهد.

همچنین ممکن است بدون داشتن هیچ یک از عوامل بالا به این سرطان مبتلا شد. همینطور، داشتن هر یک از این عوامل لزوما به معنی ابتلا به سرطان تخمدان نیست.

علائم اولیه سرطان

تشخیص سرطان رحم به این دلیل دشوار است که اغلب علائم تا مراحل آخر بیماری ظاهر نمی شوند زیرا تا تومور به اندازه کافی رشد نکند و به دیگر اندام ها در شکم فشار نیاورد یا تا هنگامی که سرطان به اندام دوردست نرسد، علائمی وجود نخواهند داشت. همچنین این علائم شبیه به علائم بیماری های دیگری نیز هستند و سرطان اغلب اولین چیزی نیست که در افراد دارای این علائم تصور می شود.

• به هم خوردن نظم قاعدگی
• احساس درد یا فشار در ناحیه لگن
• درد در هنگام نزدیکی
• نفح و ورم شکم
• تکرر ادرار
• یبوست
• آب آوردگی شکم
• کاهش اشتها
• احساس سیری بعد از خوردن کمی غذا
• گاز معده و اسهال
• تهوع و استفراغ

تشخیص سرطان تخمدان

آزمایشات و معاینات زیادی هستند که برای تشخیص سرطان تخمدان در زنان به کار می روند.

• معاینه لگنی: زنان باید سالانه معاینه لگنی انجام دهند تا تخمدان ها توسط پزشک معاینه شوند البته لمس تومورهای کوچک در مراحل اولیه سرطان دشوار هستند.
• سونوگرافی واژینال می تواند توده های کوچک را شناسایی کند و تشخیص دهد که توده توپر است یا کیست می باشد.
• سیتی اسکن ناحیه لگن و شکم
• آزمایش خونبرای اندازه گیری آنتی ژن سرطان 125 (CA-125)
• بیوپسی:بیوپسی در واقع برداشتن نمونه کوچکی از تخمدان و بررسی آن زیر میکروسکوپ است.بیوپسی تنها راهی است که پزشک شما می تواند تایید کند که آیا مبتلا به سرطان تخمدان هستید یا خیر.

مراحل سرطان تخمدان

مرحله سرطان تخمدان بر اساس پیشرفتگی و پخش سرطان در بدن مشخص می شود.

مرحله اول
مرحله اول سرطان تخمدان دارای سه زیر مرحله است:

• در مرحله 1A،سرطان محدود است و تنها در یک تخمدان وجود دارد.
• در مرحله 1B، سرطان در هر دو تخمدان وجود دارد.
• در مرحله 1C، سلول های سرطان در خارج تخمدان نیز وجود دارند.

مرحله دوم
در مرحله دوم، تومور به نواحی لگن رسیده است.

• در مرحله 2A سرطان به رحم و لوله های فالوپ رسیده است.
• در مرحله 2B، سرطان به مثانه و روده بزرگ گسترش پیدا کرده است.

مرحله سوم
مرحله سوم سرطان دارای سه زیر مرحله است:

• در مرحله 3A، سرطان به شکم و غده های لنفاوی شکم نیز رسیده است.
• در مرحله 3B، سلول های سرطانی در بیرون طحال و کبد یافت می شوند.
• در مرحله 3C، سلول های سرطانی در شکم یا بیرون کبد و طحال هستند اما هنوز به طحال و کبد نرسیده اند.

مرحله چهارم
در مرحله چهارم، تومور متاستاز داده است و به کبد و ریه هم رسیده است.

• در مرحله 4A، سلول های سرطانی درون ریه یافت می شوند.
• مرحله 4B، پیشرفته ترین مرحله سرطان است و سلول های سرطانی به درون طحال و کبد و حتی به اندام دوردستی مانند پوست یا مغز نیز رسیده اند.

درمان قطعی سرطان تخمدان

درمان بستگی به میزان پیشرفت سرطان دارد و احتمالا شامل یکی یا دو تا از روش های درمانی زیر است:

• شیمی درمانی
• پرتودرمانی
• جراحی برای تعیین مرحله سرطان و برداشتن تومور
• هدف درمانی سرطان
• هورمون درمانی

روش های پیشگیری از سرطان تخمدان

هیچ راه تضمینی برای عدم ابتلا به سرطان تخمدان .جود ندارد. با این وجود کارهایی هستند که ریسک ابتلا به این سرطان را کاهش می دهند. عواملی که می توانند ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند شامل موارد زیر هستند:

• مصرف قرص های ضد بارداری
• شیردهی
• بارداری
• روش های جراحی بر روی اندام های تولید مثل مانند هیسترکتومی یا توبکتومی 

آیا سرطان تخمدان کشنده است؟

مرگ و میر ناشی از سرطان تخمدان بستگی به مرحله سرطان در زمان تشخیص، سلامت کلی بیمار و پاسخگویی بیمار به درمان دارد. میزان درصد بهبودی افراد در هر مرحله از سرطان در ادامه آورده شده است:

• مرحله اول سرطان تخمدان: 90 درصد
• مرحله دوم سرطان تخمدان : 70 درصد
• مرحله سوم سرطان تخمدان: 39 درصد
• مرحله چهارم سرطان تخمدان: 17 درصد